Kanal Panama

Ti Kanal Panama (Espaniol: Canal de Panamá) ket maysa a 77.1-kilometro (48 mi) kanal ti barko idiay Panama a mangikapet ti Taaw Atlantiko (babaen ti Baybay Karibe) idiay Taaw Pasipiko. Ti kanal ket lasatenna ti ballasiw ti Ismo Panama ken daytoy ket nangruna a pamay-an para iti sangalubongan a maritimo a panagtagilako. Adda dagiti kandado ti tunngal maysa a gibus a panagawitan kadagiti barko a mangipan idiay Danaw Gatun (26m ti ngato ti lessaad ti baybay) nga inus-usar idi tapno mapabassit ti nasken a bilang ti trabaho para iti lessaad ti baybay a panagikapet. Dagiti agdama akandado ket 33.5 metro ti kalawana ngem adda dagiti baro ken dakdakkel a naisingasing.

Ti panagobra iti kanal, ket nangrugi di 1881, ket nalpas idi 1914, a nangaramid kadagiti barko a mangliklik ti panaglayag ti adayo a dalan ti Sara ti Rawis ti lawlaw ti akin-abagatan unay nga ungto ti Abagatan nga Amerika (babaen ti Dalan Drake) wenno ti panagdaliasat ti napeggad a dandanum ti Lingsat Magallanes. Maysa kadagiti kadakkelan ken karigatan nga inhennieria a gandat a naaramid, ti Kanal Panama nga apat ket nagpakabael para kadagiti barko nga agbaniaga ti nagbaetan ti Atlantiko ken Taaw Pasipiko iti kagudua ti oras a nasken idi. Ti as-asideg, naparpardas, nataltalged a dalan idiay Laud nga Aplaya ti Estados Unidos ken dagiti pagilian idiay igid ti Taaw Pasipiko ket mangpalubos kadagita a lugar ti agbalin a nasaysayaat a maitipon ti ekonomia ti lubong.

Iti las-ud ti daytoy a panawen, ti panagtagikua ti teritorio nga itan ket ti Kanal Panama ket tagikua idi ti Colombia, dagiti Pranses ken idi kuan ket dagiti Amerikano sakbay a tinengtengngel babaen ti gobierno ti Panama idi 1999. Ti Kanal Panama ket makakitkita ti ngimmmato a tinawen a trapiko ti agarup a 1,000 barbarko idi naglukat idi 1914, aginggana kadagiti 14,702 a barbarko idi 2008, ti kinaududi ket nagrukrukod ti dagup a 309.6 a riwriw Kanal Panama/Unibersal a Sistema ti Panagrukod (PC/UMS) tonelada. Babaen ti 2008, adda ti adadu negm 815,000 a barbarko ti limmasat ti kaunegan ti kanal, nga adu kadagitoy ket dakdakkel ngem dagiti kasisigud a nasirmata dagiti nagplano; dagiti kadakkelan a barko a mabalin a makalasat ti kanal itan ket makunkuna a Panamax. Ti Amerikano a Kagimongan dagiti Sibil nga Inheniero ket ninagananda ti Kanal Panama a kas maysa kadagiti pito a siddaaw ti moderno a lubong.

Pakasaritaan

Nangruna nga artikulo: :Pakasaritaan ti Kanal Panama

Nasapa a singsingasing

Ti kasapaan a pannakaibaga ti kanal iti ballasiw ti Ismo ti Panama ket napetsaan manipud idi 1534, idi ni CarlosV, ti Nasatuan a Romano nga Emperador ken ari ti Espania, ket nagbalin iti panagsukimat para iti dalan babaen ti Kaamerikaan a mangpalaka iti panagbanniaga para kadagiti agbanbanniaga a barko iti nagabetan ti Espania ken Peru. Ti kasta a dalan ket mangited iti miltar ti Espania ti pangatiwan kadagiti Portuges. Idi 1788, ni Thomas Jefferson ket nangisingasing a dagiti Kastila koma ti mangpartuat gapu ta saanto unay a nagulib a dalan ngem ti manglikmut ti akin-abagatan nga ungto ti Abagatan nga Amerika, nga idiay dagiti kadawyan nga ayus ti tropikal a taaw ket naturalto a mangpalawa. Iti las-ud ti ekspedision manipud idi 1788 aginggana idi 1793, ni Alessandro Malaspina ket nangitabas kadagiti plano para iti pannakaipatakderna.

Gapu ti estratehiko a lokasion ti Kanal Panama ken ti mabalin a maited babaen ti akikid nga ismona a mangisina kadagiti dua a nalatak a taaw, dagiti dadduma a silpo ti pagtagilakuan iti lugar ket napadas kadagiti napalabas a tawen. Ti awan nagbanagan nga isbangan Darien ket inrugi idi babaenti Pagarian ti Eskosia idi 1698 tapno mangipatakder ti lumasat iti daga a dalan ti panagtagilako. Dagiti kadawyan a saan a nasayaat a kasasaad ket nangpasardeng dayta a ganetget, ken napanawen daytoy idi Abril 1700.

Idi 1849, ti pannakaduktal ti balitok idiay California ket nagpartuat ti adu nga interesado iti panagballasiw iti baetandagiti taaw ti Atlantiko ken Pasipiko. Ti Perokaril Panamaket nabangon idi tapno mangballasiw ti ismo, ken nalikatan idi 1855. Daytoy a lumasat ti daga a silpo ket nagbalin a nangruna a pirgis ti inpraestruktura ti Akinlaud a Hemisperio, ken daytoy ket kaaduan a nagpasayaat ti panagtagilako ken kaaduan a nangikeddeng ti masakbayan a dalan ti kanal.

Ti maysa a danum-amin a dalin a nagbaetan dagiti taaw ket nakitkita pay laeng nga umno a sulosion, ken idi 1855 ni William Kennish, ti inhenniero a naipasngay idiay Manx a nagtrabtrabaho para iti gobierno ti Estados Unidos, ket sinukimatna ti ismo ket nangited ti reporta iti dalan para iti naisingasing a Kanal Panama. Naipablaak idi ti reportana iti libro a natituluan iti The Practicality and Importance of a Ship Canal to Connect the Atlantic and Pacific Oceans.

Idi 1877 ni Armand Reclus, ti maysa nga opisial iti Marina ti Pransia, ken ni Lucien Napoléon Bonaparte Wyse, dagiti dua nga inhenniero, ket sinukimatda ti dalan ken nangipalaak Pranses a singasing para iti kanal. Ti panagballigi ti Pransia iti panangibangon ti Kanal Suez, bayat a daytoy ket napaut a proyektow, ket nangawis iti panagplano para iti maysa a mangballasiw iti ismo.

Adu pay a mabasbasa

  • Brodhead, Michael J. 2012. "The Panama Canal: Writings of the U. S. Army Corps of Engineers Officers Who Conceived and Built It." US Army Corps of Engineers History Office, Alexandria, VA.
  • Bruns, Sebastian (2010). Panama Canal Security: Expansion and Maritime Risk, in: Strategic Insights by Risk Intelligence. Global Maritime Security Analysis No. 29, December 2010, pp. 4–7 (with Guy Wilson-Roberts).
  • Cullen, Ben. (2010). The Panama Canal and Me: A Panamax Special. ISBN 978-0-8212-7754-6
  • Greene, Julie, The Canal Builders: Making America's Empire at the Panama Canal (New York: Penguin Press, 2009)
  • Hoffman, Jon T.; Brodhead, Michael J; Byerly, Carol R.; Williams, Glenn F. (2009). The Panama Canal: An Army's Enterprise. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. 70–115–1. 
  • Jaen, Omar. (2005). Las Negociaciones de los Tratados Torrijos-Carter, 1970-1979 (Tomos 1 y 2). Panama: Autoridad del Canal de Panama. ISBN 9962-607-32-9 (Obra completa)
  • Jorden, William J. (1984). Panama Odyssey. 746 pages, illustrated. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-76469-3
  • Maurer, Noel, and Carlos Yu. The Big Ditch: How America Took, Ran, and Ultimately Gave Away the Panama Canal (Princeton University Press, 2010); 420 pp. ISBN 978-0-691-14738-3. Econometric analysis of costs ($9 billion in 2009 dollars) and benefits to US and Panama
  • McCullough, David. (1977). The Path Between the Seas: The Creation of the Panama Canal, 1870-1914. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-671-22563-4
  • Mellander, Gustavo A.(1971) The United States in Panamanian Politics: The Intriguing Formative Years. Daville,Ill.:Interstate Publishers. OCLC 138568.
  • Mellander, Gustavo A.; Nelly Maldonado Mellander (1999). Charles Edward Magoon: The Panama Years. Río Piedras, Puerto Rico: Editorial Plaza Mayor. ISBN 1-56328-155-4. OCLC 42970390.
  • Mills, J. Saxon. (1913). The Panama Canal—A history and description of the enterprise A Project Gutenberg free ebook.
  • Parker, Matthew. (2007). Panama Fever: The Epic Story of One of the Greatest Human Achievements of All Time—The Building of the Panama Canal. New York: Doubleday. ISBN 978-0-385-51534-4
  • Sherman, Gary. "Conquering the Landscape (Gary Sherman explores the life of the great American trailblazer, John Frank Stevens)", History Magazine, July 2008.

Dagiti silpo ti ruar

Midia a mainaig iti iti Wikimedia Commons
Midia a mainaig iti iti Wikimedia Commons

Listed in the following categories:
Post a comment
Tips & Hints
Arrange By:
mstrrr
9 September 2013
Want to avoid the crowds or see the ships from ground level? For a spectacular view Just follow the road down the canal, left from the central building with the museum. You will be the only one there.
Lia Resende
10 September 2016
The chanel is amazing and the guided tour is more than worth it! The museum and the movie section are very interesting and the food + view from the restaurant Atlantic & Pacific are a must!
Mariana Guedes
11 July 2016
I must say it was way better than I expected! Come early (9-10am) to see the ships coming through. 4th floor deck is usually full, so be patient. Watch the video! $15 visitors and $3 residents.
Jay
7 April 2019
Wow, so magnificent of a structure. Amazing museum that walked through the history, the politics and socioeconomics of the canal. Could be better if it showed some negative sides of it. Great work!
Federico Lemke
14 June 2015
Great place to spend a few hours, might as well try the roof restaurant , order a couple of drinks and watch the ships go thru the locks
Adam K.
24 November 2016
An engineering marvel. Make sure to go between 2 and 3 pm or before 10am to see some ships. Don't stay too late or you'll hit the insane rush our traffic in the evening.
Load more comments
foursquare.com
7.1/10
14,422 people have been here

Hotels nearby

See all hotels See all
Radisson Summit Hotel and Golf Panama

starting $91

Gamboa Rainforest Resort

starting $121

Holiday Inn Panama Canal

starting $95

Albrook Inn

starting $55

Country Inn & Suites Panama City

starting $61

Holiday Inn Panama Canal

starting $104

Recommended sights nearby

See all See all
Add to wishlist
I've been here
Visited
Centennial Bridge, Panama

Panama's Centennial Bridge (Spanish: Puente Centenario) is a major

Add to wishlist
I've been here
Visited
Palacio de las Garzas

Palacio de las Garzas (Herons' Palace) is the governmental residence

Add to wishlist
I've been here
Visited
Panama Canal Museum

The Panama Canal Museum (español. Museo del Canal Interoceánico de P

Add to wishlist
I've been here
Visited
Fort Kobbe

Fort Kobbe was an Army Fort created in 1941 that was attached to

Add to wishlist
I've been here
Visited
Trump Ocean Club International Hotel and Tower

Trump Ocean Club is a mixed-use development in Panama City, Panama of

Add to wishlist
I've been here
Visited
Tocumen International Airport

Tocumen International Airport (español. Aeropuerto Internacional de

Add to wishlist
I've been here
Visited
Coronado Beach

Coronado Beach is a tourist attraction, one of the Beaches in

Similar tourist attractions

See all See all
Add to wishlist
I've been here
Visited
Grand Canal (Venice)

The Grand Canal (Italian: Canal Grande, Venetian: Canałasso) is a

Add to wishlist
I've been here
Visited
Villa Ephrussi de Rothschild

Villa Ephrussi de Rothschild is a French seaside palazzo constructed

Add to wishlist
I've been here
Visited
NDSM wharf (NDSM werf)

NDSM wharf (NDSM werf) is a tourist attraction, one of the Coastal

Add to wishlist
I've been here
Visited
North River Terminal

The North River Terminal or Rechnoy Vokzal (русский. Речной

Add to wishlist
I've been here
Visited
Южная дамба (Комплекс защитных сооружений Санкт-Петербурга от наводнений)

Южная дамба (Комплекс защитных сооружений Санкт-Петербур

See all similar places